تحلیل داستان رستم و شغاد بر اساس مربع ایدئولوژیک ون­دایک

نویسندگان

زهرا حامدی شیروان

سید مهدی زرقانی

چکیده

در این نوشتار، داستان رستم و شغاد از شاهنامه در چهارچوب «تحلیل گفتمان انتقادی از دیدگاه ون­دایک» بررسی می­شود. پس از طرح مسأله و بیان پیشینة تحقیق، «رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی» را به طور کلی و رویکرد ون­دایک را در تحلیل گفتمان انتقادی به­طور خاص معرّفی کرده­ایم. این بخش، مبنای نظری تحلیل ما را پیش روی خوانندگان قرار می­دهد. در ادامه، ضمن گزارش کوتاه داستان و از طریق تحلیل مؤلفه­های گفتمان­مدار موجود در متن، نشان داده­ایم که تدوین­کنندگان روایت شغاد، با بهره­گیری از راه­کارهای گفتمانی سعی کرده­اند خطاهای «خودی­ها» را فروکاهند و عیب­های «دیگری» را برجسته کنند. در مقابل، نکات مثبت و قابل دفاع «دیگری» را کم­رنگ کنند و نکات مثبت «خودی­ها» را در چشم مخاطب برجسته سازند . این همان چیزی است که در نظریة ون­دایک «مربع ایدئولوژیک» نامیده می­شود؛ مربعی که باعث می­شود بخشی از واقعیت و حقیقت در متن و کلام نادیده گرفته شود و یا به صورت تحریف­شده به مخاطب منتقل شود. ما می­توانیم با استفاده از نظریة تحلیل گفتمان بسیاری از روایت­های ادب کلاسیک را بازخوانی کنیم و بدین ترتیب به خواننده فرصت دهیم تا از زاویة دیگری به روایت­ها بنگرد؛ این مقاله پیش و بیش از هر چیز کوششی است در این راستا.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و تحلیل داستان«رستم و شغاد» بر اساس روایات ثعالبی فردوسی

در این مقاله ضمن عرضه فشرده داستان براساس دو روایت، از چند زاویه به تحلیل آن پرداخته شده است. در این تحلیل مقدمات بروز تراژدی مرگ رستم و دلایل آن، نقاط قوت و ضعف کار فردوسی، تقدیر اندیشی فردوسی و … مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش مقایسه روایت ثعالبی با روایت فردوسی پس از اشاره به خاستگاه داستان‌های ملی و حماسی و شاهنامه‌های منثور، مآخذ اصلی روایات ثعالبی و فردوسی یعنی شاهنامه ابومنصوری و بعضی...

متن کامل

بررسی و تحلیل داستان«رستم و شغاد» بر اساس روایات ثعالبی فردوسی

در این مقاله ضمن عرضه فشرده داستان براساس دو روایت، از چند زاویه به تحلیل آن پرداخته شده است. در این تحلیل مقدمات بروز تراژدی مرگ رستم و دلایل آن، نقاط قوت و ضعف کار فردوسی، تقدیر اندیشی فردوسی و … مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش مقایسه روایت ثعالبی با روایت فردوسی پس از اشاره به خاستگاه داستان های ملی و حماسی و شاهنامه های منثور، مآخذ اصلی روایات ثعالبی و فردوسی یعنی شاهنامه ابومنصوری و بعضی...

متن کامل

ارزش‌یابی و تطبیقِ داستان رستم و شغاد با برجسته‌ترین مدل‌های ساختاریِ فیلم‌نامۀ سه پرده‌ای

چکیده بی‌گمان شاهنامه در آثار ممتازِ ادبیات فارسی، از غنی‌ترین دست‌مایه‌ها برای فیلم‌نامة اقتباسیست. هر فیلم‌نامة خوب نیاز به ساختاری استوار دارد که با شناختِ الگوهای برتر حاصل می‌شود. از استادان نام‌آورِ فیلم‌نامة سه پرده‌ای، سید فیلد نمایندۀ الگوی ساختاریِ داستان‌محور و کریستوفر وگلر، نمایندة الگوی ساختاریِ سفر قهرمان یا شخصیّت‌محور است. شاه‌پور شهبازی نیز به‌عنوان تنها ایرانی، الگویی منسجم و نوین ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی

ناشر: دانشگاه یزد

ISSN 1735-9589

دوره 15

شماره 28 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023